Napoleons jeugd
Over de vraag in hoeverre Napoleons jeugd van invloed was op zijn latere persoonlijkheid bestaat veel debat. In navolging van de stelling van schrijver Wordsworth dat “het kind de vader is van de man” meenden veel historici dat meerdere aspecten en uitingen van de jonge Napoleon al wezen op zijn latere politieke pragmatisme. Andere historici stellen dat de jeugd van Napoleon niet gezien moet worden vanuit de persoon die Napoleon later zou worden. Ondanks dit debat zijn de meeste historici het met elkaar eens dat de rijzende ster van Napoleon grotendeels afhankelijk was van de gebeurtenissen binnen de Franse Revolutie.
De Franse Revolutie
De onthoofding van Koning Lodewijk XVI en de internationale veroordeling van deze revolutionaire daad leidde tot een groot internationaal conflict. Napoleon had net zijn scholing tot officier binnen de artillerie afgerond en wist binnen het revolutionaire leger uit te blinken. Na enkele successen kreeg hij al snel het opperbevel over het Italiaanse leger en bleek er geen einde te komen aan zijn militaire successen. Frankrijk werd ondertussen bestuurd door vijf directeurs (in een directoire) met weinig charisma.
Doordat Napoleon uitgroeide tot een charismatische nationale held dankzij de militaire successen en omdat hij de juiste vrienden binnen de gevestigde orde, kon hij in 1799 de macht van de directoire overnemen: samen met twee andere mannen begon hij een driekoppig consulaat. Het werd al snel duidelijk dat de macht in realiteit gecentraliseerd was om één persoon: Napoleon. In 1802 bevestigde een plebisciet de macht van Napoleon door hem uit te roepen tot consul voor het leven, een term die doet terugdenken aan het Romeinse Rijk. Hoewel de basis enigszins gelegitimeerd werd door het volk te raadplegen, vestigde Napoleon in de praktijk een ware dictatuur.
Het Keizerrijk
Op 18 mei 1804 benoemde de Senaat Napoleon tot keizer. Achteraf kan deze stap gezien worden als een terugkeer naar de tijd vóór de Franse Revolutie, en er is ook een heftig debat gaande of Napoleon nou de opvolger of de vernietiger was van de revolutie. De vraag of Napoleon een cynische en egocentrische pragmaticus was, of eerder een man die daadwerkelijk geloofde in de idealen van de Franse Revolutie, is er een die nog veel gesteld wordt. Een definitief antwoord is nog niet gegeven, maar wel is duidelijk dat Napoleon bepaalde liberale idealen van de Revolutie heeft vastgelegd in zijn universele wetboek genaamd Code Napoleon.
Zo verbood het wetboek marteling en stelde Napoleon dat mensen van welke afkomst dan ook de kans moesten krijgen om uit te blinken door hun kwaliteiten in plaats van hun afkomst. Daarentegen draaide Napoleon ook idealen van de Revolutie terug door de rechten van de vrouw weer in te perken, “vrouwen zijn slechts babymachines” meende Napoleon. Duidelijk is dat Napoleon vele gezichten had, maar dat zijn beleid destijds het meest liberaal was van alle vorsten in Europa.
Zelf zei Napoleon: "De beste manier om een volk voor je te winnen is door datgene te doen wat het beste voor de mensen is. Niets is gevaarlijker dan een volk te vlijen. Als ze niet meteen krijgt wat het wilt, wordt het volk geïrriteerd.” In de strijd van de Franse Revolutie stond Napoleon aan de winnende zijde. “Tussen zoveel conflicterende ideeën en perspectieven, is een man verward en verontrust. Iemand moet toch een zijde kiezen, dus dan kan men beter de winnende zijde kiezen: de zijde die vernietigt, plundert en afbrandt. Het is beter om te eten dan gegeten te worden.”
 |
| Napoleon in 1799, geschilderd door Jacques-Louis David in 1800. Authentieke brieven wijzen uit dat Napoleon deze tocht niet op een paard, maar op een ezel maakte. |
Bronnen:
- Napoleon :
In His Own Words (1916) edited by Jules
Bertaut, as translated by Herbert Edward Law and Charles Lincoln Rhodes.
- Tackett, Timothy, ‘Becoming a revolutionary. The Deputies of the French
National Assembly and the emergence of a revolutionary culture' (1789-1790).
- Englund, Napoleon. A political life (1994).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten