Op 15 mei komt er een officieel einde aan de
ambtstermijn van Nicolas Sarkozy als president van Frankrijk. Hiermee eindigt
de samenwerking tussen Merkel en Sarkozy, ook wel bekend als 'Merkozy'. Deze
omslag in de Europese politiek vraagt om een korte terugblik op de kenmerken
van Sarkozy’s beleid, waarbij de Frans-Duitse betrekkingen veelal centraal
stonden.
Frankrijk
en Duitsland waren sinds de eenwording van Duitsland in 1870 de grootste
rivalen op het Europese continent. Het internationale beleid van zowel
Frankrijk als Duitsland was gericht op het dwarsbomen van de andere natie. Deze
rivaliteit heeft de Europese geschiedenis getekend, met het uitbreken van de
Eerste en Tweede Wereldoorlogen als dieptepunt.
Frans-Duitse rivaliteit
Veel
historici hebben het idee dat een rivaliteit tussen Frankrijk en Duitsland al
besloten lag in de fundamenten van Duitsland. Een belangrijke reden voor de
vereniging van alle onafhankelijke Duitse staten was de angst voor een Franse
invasie. Mede door superieure artillerie versloegen de Duitsers Frankrijk snel tijdens de Frans-Pruisische Oorlog (1870-1871) en voerden binnen drie weken een beleg uit op Parijs. Het onverwachte succes zorgde
voor een ongekend enthousiasme. In 1871 werd de eenwording van Duitsland
realiteit. Om de Duitse superioriteit te benadrukken werd de natie uitgeroepen
in het hart van Frankrijk: de spiegelzaal van het kasteel van Versailles. Het
verlies werd door veel Fransen als ondraaglijk ervaren en het enige wat zij wilden
was wraak. Duitsland was geboren vanuit een gewonnen oorlog tegen Frankrijk.
Wereldoorlogen
De
Duitse Rijkskanselier Otto von Bismarck was zich bewust van de Franse drang
naar wraak en deed er alles aan om Frankrijk te isoleren door allianties met
andere Europese grootmachten aan te gaan. Zolang Duitsland meer vrienden had
dan Frankrijk zou een oorlog immers uitblijven, zo dacht Bismarck. Dit pragmatische
beleid staat ook wel bekend als de Realpolitik.
Tussen Bismarck en keizer Wilhelm I zat het altijd (letterlijk) wel snor, maar
na het overlijden van de oude keizer en de troonsbestijging van Wilhelm II
veranderde de Duitse buitenlandse politiek. Bismarcks vriendschappelijke
toenadering werd vervangen door een verharde rivaliteit: deze Weltpolitik van
Wilhelm II verving zo Bismarcks Realpolitik. Het resulteerde in groeiende spanningen in Europa, wat uitmondde in de desastreuse Eerste Wereldoorlog.
Met de steun van Groot-Brittanië, Canada, de Verenigde Staten en anderen wist
Frankrijk Duitsland te verslaan. Zware bepalingen werden opgesteld en Duitsland
kreeg de alleinschuld. De
verbittering van Duitsland speelde een grote rol bij het uitbreken van de
volgende wereldoorlog.
Toenadering
Frankrijk
en Duitsland waren sinds 1870 drie keer met elkaar in oorlog geraakt. De
Europese leiders stelden aan het einde van de jaren veertig vast dat een
duurzame samenwerking noodzakelijk was om een oorlog in de toekomst te
voorkomen. Zoals Churcill in 1946 zei: ‘De
Europese familie is ziek en het enige geneesmiddel is een nieuwe structuur: de
Verenigde Staten van Europa’. De Franse
president Charles de Gaulle was hier een voorstander van en probeerde Duitsland
aan zich te binden en vrede te verwezenlijken. Frankrijk en Duitsland vormden
na de Tweede Wereldoorlog de kern van de Europese samenwerking binnen de
Europese Unie, beide landen deden dit mede uit angst voor een herhaling van het
verleden.
Merkozy
Recentelijk
was er een hoogtepunt in Frans-Duitse relaties. Met de komst van de financiële
crisis van 2008 kwamende West-Europese verzorgingsstaten in grote problemen.
Door interventies van Europese leiders als Merkel en Sarkozy werden banken
gered en werd de problematiek tot op grote hoogte door de staat opgevangen.
Daarnaast pleitten Merkel en Sarkozy voor uniforme
economische standaarden, transparantie, regulatie en samenwerking. De
Frans-Duitse Merkozy-plannen vormden het hoogtepunt van deze Europese
samenwerking en stonden in schril contrast met de historische rivaliteit tussen
Frankrijk en Duitsland. Merkel en Sarkozy deelden veel politieke ideeën. Dat
was ook de reden waarom Merkel hoopte op een herkiezing van Sarkozy. Nu is het
afwachten wat Merkhollande de toekomst zal brengen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten