Port Royal: een verhaal onder de golven

Archeologen hebben bij de Verenigde Naties een verzoek ingediend om de oude Jamaicaanse stad Port Royal op de werelderfgoedlijst te plaatsen. Bekend als “the wickedest city on Earth”, was Port Royal een havenplaats vol rum, piraten en prostituees. De zeventiende eeuwse stad verdween grotendeels onder water door een tsunami en aardbeving. Onderwaterarcheologen doen er tegenwoordig allerlei bijzondere vondsten.

Nu is het een saai vissersdorpje, niet ver van het vliegveld van Kingston. Voor toeristen valt er weinig te beleven, behalve wat restaurants met vis en zeevruchten. Onder de kabbelende golven schuilt echter een bijzonder verhaal. Port Royal was de belangrijkste stad voor de Britse kolonie op Jamaica. Via het zeventiende eeuwse havenstadje vloeiden plantage-producten naar Europa toe.

Rondom het fort was er een kleine gemeenschap, bestaande uit zeelui, koopmannen, handarbeiders en vrouwen van lichte zeden. Meteen vanaf het begin trok Port Royal daarnaast veel piraten aan. De meesten kwamen van het eiland Tortuga, een berucht piratennest. De piraten ontvingen een warm welkom in de Jamaicaanse havenstad, omdat de Engelse gouverneur graag manschappen had om de haven te verdedigen tegen de Spanjaarden en de Fransen.

Een groot deel van de Engelse troepen was in 1660 uit geldgebrek teruggetrokken. De gouverneur vertrouwde erop dat de aanwezigheid van piraten buitenlandse mogendheden zou weren. Bekende piraten die in Port Royal woonden waren bijvoorbeeld Zwartbaard, Henry Morgan, Rock de Braziliaan en Black Bart. Historicus James Michener omschreef de havenstad als een plek “zonder enige belemmeringen, en de soldaten in het fort waren even zo ongedisciplineerd als de piraten die langs de kust zwierven. Ze waren van alle rassen, allen met snode beroepen.”

Twee-derde van Port Royal verging bij de tsunami van 1692. Het overgebleven deel deed twee eeuwen lang dienst als Britse marine basis. Tegenwoordig is het gezonken, met algen bedekte deel van Port Royal afgesloten voor het publiek. Er lijkt nu nieuw leven te worden geblazen in het vergeten Jamaicaanse stadje.

Onderwaterarcheologen deden boeiende vondsten: canonkogels, wijnglazen, sierlijke buizen, tinnen borden, skeletten. Op dit moment zijn er plannen in de maak om van Port Royal een toeristische trekpleister te maken, waar men een kijkje kan nemen in het piratenverleden en in de Britse koloniale geschiedenis.

“Onderwater gelopen steden als deze zijn nu eenmaal nergens anders te vinden in Amerika”, meent onderwaterarcheoloog Robert Grenier. Hij denkt dat Port Royal een grote kans maakt om op de UNESCO erfgoedlijst te belanden. En dat zou dit stukje Jamaicaanse geschiedenis zeker doen herleven.

Oude kaart van Port Royal.